اربعین دوره ای برای تكامل انسان
به گزارش علم عدل در ماجرای اربعین با چند عنصر مواجه هستیم و برای درك اربعین باید تمامی آنها را مشاهده كرد. در این یادداشت بخشی از این عناصر را بررسی می نماییم.
عنصر مهم در دین اسلام حركت و مهاجرت است. مهاجرت در قرآن كریم نوعی عبادت به حساب می آید و باعث رحمت هم می شود؛ ازاین رو نفس حركت و مهاجرت، عبادت و بركت است.
عنصر دیگر در بحث اربعین مساله زیارت است كه این روزها بسیار مورد نقد قرار می گیرد درحالی كه مساله زیارت پس از امام حسین در تشیع یك راهكار بوده است. ائمه اطهار پس از امام سجاد بُعد مبارزه را به مبارزه فرهنگی تغییر دادند و از دو راهكار دعا و زیارت استفاده كردند كه تفاسیر آیات قرآن و همینطور تفسیر احادیث و روایت را برای شیعیان بیان كنند و زیارت از جهتی كه در خود حركت داشته بیشتر مورد تاكید بوده است. زیارت تنها برای شادی روح نیست بلكه یك تكلیف به حساب می آید كه اهداف و انگیزه های تشیع و آموزه های تشیع را از این راه حفظ نموده است. قرآن كریم از چند زیارت گزارش داده و زیارت را برای درك مسائل مالی هم باعث رشد و تكامل انسان دانسته است.
عنصر بعدی مكان است؛ چرا در اربعین به كربلا می رویم؟ برخی از مكان ها در قرآن دیده شده اند و دستور به قداست باطنی آنان داده شده. خداوند نخستین بنایی كه در زمین قرار می دهد خانه خود اوست و به حضرت آدم دستور ساخت خانه خویش را می دهد كه مردم یكرنگ و برابر به دور آن جمع شوند.
همچنین عنصر زمان در قرآن بسیار حائز اهمیت می باشد. برای مثال قیامت و آنچه دلالت بر زمان دارد اهمیت بسیاری پیدا می كند. خداوند در قرآن چند روز را برجسته كرده است، روز خلقت زمین و آسمان، روزهای جنگ بین حق و باطل، ایام حج، نزول عذاب بر اقوام پیشین، روزهای مرگ و بعثت برخی پیامبران، روزهای سختی، روز برداشت محصول و... همچون روزهایی است كه خداوند به آن اهمیت داده است و وظیفه پیامبران و رهبران جامعه است كه این روزها را برجسته و به مردم یادآوری كنند. علت این توجه آن است كه یادآوری این روزها روحیه صبر و شكر را به جامعه می دهد. اگر بخواهیم از شناخت روزها الگو بگیریم روز عاشورا روز جنگ بین حق و باطل و روز شهادت است، آن هم شهادت یكی از بزرگ ترین اولیای الهی. از این منظر و وجهه روز عاشورا به شدت مهم است؛ اما چرا در روایات شیعه به اربعین اهمیت داده شده؟ افرادی كه در روز عاشورا حضور دارند مجذوب قداست آن روز می شوند و روحیه و ایمان افراد حفظ می شود اما امكان دارد پس از گذشت ۴۰ روز تغییر حاصل شود. در اربعین بیان می نماییم كه با گذشت ۴۰ روز از شهادت اباعبدالله همان قدر عزادار هستیم و به همان اندازه ایمان داریم و افسوس می خوریم كه در كنار امام حسین نبودیم كه در روز عاشورا هم همان گونه بودیم. در روایت تاریخی زنده نگه داشتن این ۴۰ روز بر عهده حضرت زینب(س) بوده است و در آن روزها رهبری جامعه سیاسی شیعیان هم بر عهده ایشان بوده است و بعدازآن رهبری را به امام سجاد(ع) تحویل می دهند؛ رهبری حضرت زینب(س) در این مدت به شدت تأثیرگذار بوده است.
عنصر دیگر حركت جمعی و جمعیت است كه از عنصرهای مهم دین اسلام است. عبادت در دین اسلام بیشتر از آن كه فردی باشد جمعی است. نماز و دعاهای جمعی كه می تواند در جامعه تغییر ایجاد كند. حركت اربعین به حدی انسانی و اخلاقی است كه تنها مربوط به جامعه تشیع نمی گردد و همه انسان ها را به دور خود جمع می كند. روحیه جمعی و وحدت در عین كثرت و كثرت در عین وحدت در اربعین نشان داده می شود و تمامی اختلاف ها كنار گذاشته می شود.
مهدویت عنصر بعدی است امام زمان بیان می كند كه نشانه تشیع، زیارت در اربعین است و ایشان در اربعین به زیارت جد خود می روند. اخلاص، برابری، بذل و ایثار مال، پناه دادن به مهاجرین و خدماتی كه در این چند روز با این حركت عظیم انجام می شود چیزی است كه تنها در زمان ظهور اتفاق می افتد.
و در آخر باید به متن و مفهوم زیارت اربعین دقت كرد. زیارت اربعین دوره امام شناسی است. زیارت كوتاهی كه با زیارت های دیگر تفاوت بسیار دارد، رابطه امام با خدا، رابطه امام با خود و مردم همینطور وظیفه امام در مقابل جامعه و مردم در مقابل امام را مشخص می كند. زیارت اربعین دوره ای كامل برای تكامل انسان است.
استاد دانشگاه
۲۵۸۲۵۸
منبع: علم عدل
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب